8 Mart Kadınları

8 Mart tarihi, Birleşmiş Milletler tarafından tanınmış, Dünya Emekçi Kadınlar Günüdür.

Peki neden bu tarih?

1857’de New York’ta bir 8 Mart günü, tekstil işçisi kadınların çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve erkek işçilerle eşit haklar için devam eden grevde yürüyüş yapmasıyla 8 Mart hikayesi başlar. Bu günden 50 yıl sonra,8 Mart 1907'de, New York'ta, 15000 kadın, daha kısa çalışma saatleri ve oy hakkı için yürüyüş yaptı. Kasım 1909'dan Şubat 1910'a kadar ilk uzun kadın grevi yapıldı. Grevden bir yıl sonra ise Triangle Waist Şirketinin atölyesinde binanın çıkışları kapatılarak çıkarılan yangında üst katlara sıkıştırılan çoğu kadın 140’dan fazla işçi öldü.

Bu olaydan sonra Amerikan Sosyalist Partisi’nin aldığı karar üzerine 1909 yılında Şubat ayının son pazar günü (23 Şubat) ABD’de Kadın Günü olarak kutlandı. Bu yerelde kutlanan ilk Kadınlar Günü oldu.

1910’da toplanan ve 17 ülkeden 100 kadar kadının katıldığı İkinci Uluslararası Kadın Konferansında Alman sosyalist Luise Zietz, bir günün Dünya Kadın Günün olarak kutlanmasını önerdi. Öneri Clara Zetkin tarafından desteklendi ancak bir gün belirlenmedi.

Düzenlenen ilk Uluslararası Kadın Günü 18 Mart 1911’de kutlandı.

1913’den itibaren Uluslararası Kadın Gününü Şubat ayının son pazar günü Amerikalılar gibi sokak yürüyüşleriyle kutlayan Rus Komünist kadınlar, 1917 yılında feminist Aleksandra Kollontay öncülüğünde Uluslararası Kadın Gününde (Gregoryen takvime göre 8 Mart günü) direniş başlattılar. Bu direnişe, diğer işçiler de katıldı. Kadınların başlattığı bu direniş, Bolşevik Devrimine giden yoldaki Şubat Devriminin başlangıcı oldu.

1918’den itibaren Rusya’daki olaylara atfen Uluslararası Kadın Günü pek çok yerde 8 Mart günü kutlanmaya başlandı. Lenin 8 Mart’ı 1922 yılından itibaren Uluslararası Kadın Günü olarak kutlanacağını ilan etti. 1945’e kadar bu adla kutlanan gün, o tarihten sonra Uluslararası Kadınlar Günü olarak kutlandı. BM 1977'de, her üye ülkenin her yılın herhangi bir gününü Kadın Hakları ve Uuluslarbarası Barış Günü olarak kabul etmesi, kararını aldı. Net bir gün belirlenmemesine rağmen tüm dünyada 8 Mart Dünya Kadınlar Günü olarak kutlanmaktadır.

Kadınların eşit haklara sahip olabilmek için başlattığı hareketler, bugün kadınlara birçok konuda özgürlük ve eşitlik sağlamıştır. Fakat bugüne kadar verilen mücadele yeterli midir?

Dünya Bankasının, Kadınlar, İş Dünyası ve Hukuk 2019 raporuna göre, dünya genelinde, erkek ve kadınlara yasal olarak eşit ekonomik haklar veren ülke sayısı sadece 6. 100 üzerinden puanlanan ülkeler arasında 79,98 ile 85. sırada. İş sahibi olmak ve emekli maaşı almak gibi 8 göstergeden oluşan bir puanlama tablosu var. Bu tabloya göre dünya ortalaması 74,71. Sahra Altı Afrika'da halen boşluklar olmasına rağmen hızlı bir gelişme yaşandığı, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da ise gelişmelerin çok yavaş ilerlediği belirtiliyor.

Raporu detaylı incelemek isteyenler için: https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/31327/WBL2019.pdf

Will Durant'ın Medeniyetin Temelleri adlı kitabında, kadınların tarih boyunca ikinci planda kaldığından ve kalmaya mecbur bırakıldığından bahseder.

Görünen o ki, geçmişten günümüze kadın hakları konusunda büyük adımlar atıldı ancak bu adımlar ne Türkiye ne de Dünya için yeterli değil. Dilerim hak ve özgürlüklerimizi kadın ve erkek olarak ayırmayı bırakıp, cinsiyet gözetmeksizin tam eşitlik sağlayabiliriz.

Kaynak: Ayça Kurtoğlu, “8 Mart Dünya Kadınlar Günü hakkında kısa bir hikaye” Fe Dergi 7, no. 1 (2015), 78-85. URL: http://cins.ankara.edu.tr/13_6.pdf